NR 12-13 29 czerwca 1999
- Aktualności
- Aktywność dobowa ryb
- Słońce i księżyc - wschody i zachody
- Techniki wędkarskie - Próbowanie nocy...
- Konkretna ryba - Dziwak od początku do końca
- Wędkarski survival - Obozowisko
- Reportaż - Grabić nad Grabią
- Drapieżniki - Trociowe kanony
- Tam łowią ludzie z RYBIEGO OKA - Ryby na słupie
- Muchowy koszyk - Ze starego albumu
- ABC intermuchy - Kołowrotki i przypony
- Nauka i wędkarstwo - Roczniki Naukowe PZW. Tom I
- Globalna wioska - Wszystko o Alandach
- Wędkarska proza - Jak nie zmarnować niedzieli...
- Przegląd prasy - Lipiec w WP
W NUMERZE:
Aktualności
Aktywność dobowa ryb
Słońce i księżyc
Techniki wędkarskie
Konkretna ryba
Wędkarski survival
Reportaż
Drapieżniki
Tam łowimy
Muchowy koszyk
ABC intermuchy
Nauka i wędkarstwo
Autorzy, posługując się ankietami zebranymi przez Zakład Ekonomiki IRŚ obliczyli przedstawione w pracy roczne odłowy ryb i liczby dni wędkowania, przypadające na statystycznego wędkarza. Obliczono też wędkarskie obciążenie brzegu rzeki, a także wysokość globalną odłowów wędkarskich. Wyniki te przedstawia poniższa tabela:
| rzeka |
|
|
|
| średnia liczba dni wędkowania |
|
|
|
| średnia długość dnia wędkowania |
|
|
|
| liczba wędkarzodni rocznie |
|
|
|
| wędkarzodni/km linii brzegowej |
|
|
|
| średni roczny połów |
|
|
|
| średni połów dzienny |
|
|
|
| średni połów godzinny |
|
|
|
| % drapieżników w połowie |
|
|
|
| % wędkarzy stosujących spinning lub żywcówkę |
|
|
|
| % karpiowatych w połowie |
|
|
|
| % wędkarzy stosujących gruntówkę i przepływankę |
|
|
|
Przedstawiono również strukturę gatunkową połowów wędkarskich oraz podane w ankietach preferowane gatunki ryb. Uzyskane wyniki prezentuje tabela:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wśród preferowanych gatunków, podobnie jak w całej Polsce na czele znajdują się szczupak i karp. Na dalszych miejscach są pozostałe drapieżniki (okoń, węgorz, sum) i lin.
Dokonano również próby oceny efektywności nęcenia przez porównanie średniego połowu godzinnego wędkarz stosujących i nie stosujących zanęty. Wyniki wędkarzy nęcących podczas połowu był od 14% (Bug) do 72% (Narew) wyższy niż wędkarzy nie stosujących nęcenia.
Porównano też wielkość połowów z żyznością (zanieczyszczeniem) rzek. W najczystszej Biebrzy (II klasa) dominowały drapieżniki dzienne (szczupak, okoń), zaś w najbardziej zanieczyszczonym Bugu udział drapieżników był niski (choć w przypadku suma i sandacza wyższy niż w pozostałych rzekach). Duże znaczenie w odłowach miał też krąp, będący gatunkiem wskaźnikowym w procesie eutrofizacji.
Ichtiofauna dorzecza Pilicy. Część I. Przed utworzeniem zbiornika - T.Penczak
Autor przedstawił w pracy wyniki elektropołowów przeprowadzonych w dorzeczu Pilicy w latach 1968-73, czyli przed utworzeniem zbiornika w Sulejowie.
W dorzeczu Pilicy zidentyfikowano wówczas 40 gatunków ryb i minogów (z gatunków interesujących wędkarzy: boleń, brzana, brzanka, certa, jazgarz, jaź, jelec, karaś, karaś srebrzysty, karp, kiełb, krąp, kleń, leszcz, lin, miętus, okoń, płoć, pstrąg potokowy, sandacz, sum, sumik karłowaty, szczupak, świnka, troć jeziorowa, ukleja, węgorz i wzdręga). Najliczniejsze zgrupowania w Pilicy tworzyły płoć, kleń, jelec, ukleja, kiełb, a lokalnie również inne gatunki. W dopływach najliczniejsze były populacje płoci, a lokalnie też innych gatunków (okoń, kleń, sumik karłowaty, kiełb).
Charakterystykę morfometryczną stanowisk połowowych i występowanie poszczególnych gatunków na nich przedstawiono w tabelach i wykresach. Opisano też zależność pomiędzy ilością gatunków i rzędowością rzeki. W niewielkich, naturalnych ciekach liczba gatunków ryb wzrasta wraz z rzędowością, natomiast w ciekach dużych lub uregulowanych ich ilość nie zmienia się.
Ichtiofauna dolnego biegu Rawki - T.Penczak, S.Żydek, W.Galicka, H.Jakucewicz
Przedstawiono tu wyniki elektropołowów przeprowadzonych w dolnej Rawce (poniżej piętrzenia w Rudzie k.Skierniewic w latach 1984-85.
Stwierdzono wówczas 18 gatunków ryb i minogów (z gatunków interesujących wędkarzy: brzana, jaź, jelec, kiełb, kleń, leszcz, miętus, okoń, płoć, sandacz, szczupak, ukleja i węgorz), wobec 26 w latach sześćdziesiątych (dodatkowo m.in. krąp, lin i świnka). Najliczniejsze zgrupowania tworzyła płoć, kiełb, okoń, kleń i jelec.
Przedstawiono również charakterystykę morfometryczną stanowisk połowowych w formie tabeli i rozmieszczenie gatunków w rzece w formie wykresu. Porównano też ówczesny stan ichtiofauny ze stanem z połowy lat sześćdziesiątych. Spadek liczebności populacji klenia, jelca, kiełbia i miętusa oraz zanik świnki tłumaczy się kłusownictwem i wysokiej presji wędkarskiej, a nie wzrostem zanieczyszczenia wody (ponieważ wzrósł zasięg występowania głowacza, gatunku towarzyszącego pstrągowi potokowemu).
Obliczono także wskaźnik proporcjonalności struktury wiekowej opisujący procent występowania ryb wymiarowych w stosunku do ogółu populacji. Wśród ośmiu analizowanych gatunków - okoń, miętus, szczupak, płoć, jelec, brzana, jaź i leszcz - bardzo nieprawidłową strukturę wiekową (poniżej 20% ryb wymiarowych) odnotowano u pięciu pierwszych, pozostałe zaś, ze wskaźnikiem powyżej 80%, przy bardzo niewielkim zagęszczeniu tych gatunków, mogą świadczyć o nieprzystępowaniu tych ryb do tarła i grożącym im wymarciu.
Ocena aktualnego stanu ichtiofauny i możliwości produkcyjnych dorzecza Raby i jej dopływów - J.Starmach, M.Jelonek, G.Mazurkiewicz, T.Fleituch, A.Amirowicz
W pracy zaprezentownae są wyniki wyniki elektropołowów przeprowadzonych w dorzeczu Raby (powyżej Myślenic) w roku 1986.
Stwierdzono wówczas występowanie 11 gatunków ryb (w tym: brzana, brzanka, jelec, kleń, lipień, pstrąg potokowy i świnka, przy czym brzana, jelec i świnka występują jedynie na najniższym stanowisku na Rabie). Na wszystkich badanych stanowiskach stwierdzono jedynie pstrąga i strzeblę. W dolnym odcinku Raby "wędkarskie" gatunki charakteryzowały się następującym średnim udziałem procentowym: brzana 3%, brzanka 20,4%, jelec 0,1%, kleń 3,8%, lipień 0,1%, pstrąg 4,1%, świnka 0,8%.
Przedstawiono też charakterystykę topograficzną dorzecza (wraz z profilami podłużnymi i poprzecznymi Raby i dopływów), wyniki pomiarów hydrochemicznych, wyniki badań fauny dennej (w dolnym odcinku Raby najczęściej występującymi owadami są muchówki, następnie jętki i chruściki. Widelnice będące wskaźnikiem czystości wody stanowią jedynie ułamek procenta. W dopływach rośnie znaczenie jętek i widelnic, a maleje muchówek).
Przeprowadzono również analizę tempa wzrostu pstrąga potokowego w dorzeczu Raby. W trzecim roku życia osiągają one długość 20,9 cm, w czwartym 24,3 cm, a w piątym 28,9 cm (wymiar ochronny 25 cm). Najlepiej rosnące pstrągi spotykano w Mszance oraz w Rabie w Kasince i Lubniu, a najsłabiej rosnące w Rabie w Pcimiu i Rabce.
Ichtiofauna rzeki Soły i jej dopływów - S.Skóra, J.M.Włodek
Przedstawiono tu wyniki elektropołowów przeprowadzonych w dorzeczu Soły w latach 1958 i 1972-79.
W dorzeczu tym zidentyfikowano wówczas 31 gatunków ryb i minogów (z gatunków interesujących wędkarzy: brzana, brzanka, jazgarz, jelec, karaś, karaś srebrzysty, karp, kiełb, kleń, leszcz, lin, lipień, miętus, okoń, płoć, pstrąg potokowy, pstrąg tęczowy, sandacz, szczupak, świnka, troć jeziorowa, ukleja, węgorz. W 1953-55 w połowach sieciwoych stwierdzono też obecność bolenia i certy, natomias karaś i karp stwierdzone zostały jedynie w 1958 roku). W porównaniu do roku 1958 znacząco (kilkanaście procent) spadła ilość brzanki, klenia, kiełbia i świnki, a o kilka procent lipienia, brzany i okonia. Najsilniejsze populacje (powyżej 2% liczebności) tworzyły w 1958 pstrąg potokowy, brzana, brzanka, kiełb, kleń, świnka i okoń, a wlatach siedemdziesiątych pstrąg, kleń i płoć (strzebla, głowacz i śliz łącznie 77%).
Przedstawiono też charakterystykę fizjograficzną dorzecza. Wyróżniono też cztery krainy rybne: wysoko-, średnio-, podgórską i nizinną. Wędkarzy najbardziej interesują dwie ostatnie (choć w najwyższych większa jest liczebność pstrągów i lipieni, ale wedle autorów pracy jest ona niezadowalająca, za co odpowiada kłusownictwo i silna presja wędkarska). Podano również, że w dorzeczu Soły połów pstrągów potokowych starszych niż trzyletnie należał do żadkości.
Ekologiczna charakterystyka wód górnego i środkowego biegu rzeki Bystrzycy Lubelskiej, jej dopływów oraz Jeziora Zemborzyckiego - S.Radwan, B.Jarzynowa, W.Zwolski, K.Girsztowtt, C.Kowalczyk, W.Kowalik, A.Paleolog
W pracy przedstawione są wyniki badań chemicznych (jakość wody), biologicznych (występowanie mikroorganizmów) i ichtiofaunistycznych (skład ichtiofauny Bystrzycy przed budową zbiornika oraz Jeziora Zemborzyckiego) wód Bystrzycy Lubelskiej przeprowadzonych w latach 1975-1986.
Przedstawiono tu charakterystykę dorzecza Bystrzyby powyżej Jeziora Zemborzyckiego, stan fizyko-chemiczny i sanitarno-saprobiontyczny wody, charakterystykę biocenotyczno-rybacką (w tym skład zooplanktonu i zoobentosu). W Jeziorze Zemborzyckim występowało wówczas 23 gatunki ryb, w tym 5 wprowadzonych sztucznie (z gatunków "wędkarskich" są to: amur, boleń, jazgarz, jaź, karaś, karaś srebrzysty, karp, kiełb, leszcz, lin, okoń, płoć, sandacz, sum, szczupak, tołpyga, ukleja, węgorz i wzdręga. Ponadto przez zalaniem zbiornika w rzece występowały klenie, jelce i miętusy).
Zaprezentowano także kierunki zmian składu gatunkowego zbiornika (wraz z udziałem procentowym poszczególnych gatunków ryb w połowach w Jeziorze). Początkowo dominujący szczupak został wyparty, najpierw przez lina i karasia, a od 1984 roku przez leszcz i sandacza. Podano również przebieg działalności zarybieniowej w latach 1975-85.
Jako niekorzystne zjawisko autorzy podają silne zanieczyszczenie wód dorzecza Bystrzycy, co prowadzi do szybkiej eutrofizacji Zbiornika.
Rozsiedlenie, wędrówki i wzrost znakowanych troci wpuszczonych w dorzecze Wieprzy - R.Bartel
W pracy przedstawiono wyniki zarybień znakowanymi trociami Wieprzy i Grabowej.
W latach 1973-81 do obu rzek wpuszczono 10920 znakowanych smoltów troci, z których otrzymano 218 zwróconych znaczków.
Po roku pobytu w morzu trocie osiągnęły średnio 51 cm i 1,7 kg, a po dwóch latach 62 cm i 3,5 kg. Największe osobniki osiągnęł 80 cm i 6,8 kg (kwiecień trzeciego roku) i 68 cm i 7,5 kg (listopad drugiego roku). Średnia masa troci wyniosła 2459 g. Pod względem wzrostu troć z Grabowej ustępowała jedynie łososiowi drawskiemu i wiślanemu oraz troci wiślanej, a była wyższa od troci jeziorowej i pstrągów tęczowych.
Najwięcej znakowanych troci złowiono u południowych wybrzeży Bałtyku - 37 ryb złowiono w Wieprzy i Grabowej, 35 w Zatoce Gdańskiej. Najbardziej wędrowne osobniki łowiono w Zat. Botnickiej i Fińskiej, cieśninach duńskich, a także w Wiśle k.Torunia.
Oszacowana na podstawie zwrotów znaczków efektywność zarybiania była niska i wahała się od 0 do 125 kg z 1000 wypuszczonych smoltów.
Korelacja pomiędzy średnicą ikry troci a rozmiarami uzyskanego z niej wylęgu i narybku - R.Trzebiatowski, J.Domagała
W pracy zaprezentowano wyniki obliczeń korelacji (dodatnia - r=0,4-0,9) pomiędzy masą i średnicą ikry, a masą i długością pochodzącego z niej narybku. Podano też charakterystykę ikry i wylęgu troci pochodzących od różnej wielkości samic.
Pokarm szczupaka ze starorzeczy Tyśmienicy - B.Jarzynowa, C.Mazgaj
W pracy omówiono procentowy skład populacji szczupaka z trzech starorzeczy Tyśmienicy w rejonie Kocka pod względem liczebności, płci i wielkości.
Ryby, o długości 30,8-69,5 i masie 0,20-2,59 kg, pozyskiwano wędką od maja do października. Stosunek samców do samic wynosił 1:1,7, przy czym samice były średnio o 5-10 cm dłuższe.
Jedynie u 37% ryb stwierdzono obecność ofiary w żołądku, a były nimi płocie, okonie, karasie, ukleje, cierniki i jazgarze (ponadto w starorzeczach występowały jeszcze: lin, karp, wzdręga, krąp, węgorz i jaź). O pobieraniu konkretnnego rodzaju pokarmu decydowała dostępność pokarmu, jednak gatunki wygrzbiecone (karp, krąp) lub występujące w gęstej roślinności (lin, węgorz) nie były obserwowane jako pokarm drapieżników. Zaznacza się, że "takie gatunki, jak lin, krąp, karaś i wzdręga, są słabo wyjadane przez szczupaka".
Ciekawą informacją jest stały stosunek długości ryb zjadających do zjadanych tego samego gatunku. W przypadku szczupaka wynosi on: płoć - 3,3, okoń - 5-6, karaś - 6, ukleja - 5,2-5,7, jazgarz - 5, ciernik - 9,2-9,7.
Wzmożoną aktywność żerową szczupaka stwierdzono w maju i od połowy sierpnia do połowy października, co wiąże się z temperaturą wody 11-17 st.C.
Ocena sensoryczna ryb z Wisły i Jeziora Włocławskiego w latach 1969-70 i 1983-84 - S.Bontemps, T.Backiel
Praca prezentuje wyniki badań przydatności do spożycia ryb z Wisły pomiędzy Warszawą a Solcem Kujawskim, przeprowadzonych w latach 1969-72 i 1984-85.
W latach 1969-70 zbadano 181 ryb 16 gatunków, zaś w 1983-84 80 leszczy i 54 sandacze z Zalewu Włocławskiego. Jakość ryb została oceniona w skali od 0(nadające się do spożycia) do 2 (nie nadajace się do spożycia). W okresie letnim jakość ryb była lepsza niż w sezonie zimowym (40-100% ryb z oceną 2). U ryb często pojawiał się mulisty, mulisto metaliczny lub naftowy zapach. Dwa pierwsze mogą być spowodowane zatruciem sinicami. Zapach nafty występował niekiedy u 90 % badanych ryb.
Na podstawie "Roczniki Naukowe PZW. Tom I", Wydawnictwo PZW, Warszawa 1988 opracował